نگاهی به 5G و زمان تجاری سازی آن در ایران

بهره‌برداری از اولین سایت 5G توسط ایرانسل

نخستین سایت 5G ایران، با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و ایرانسل، در محل پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، واقع در خیابان کارگر شمالی تهران راه‌اندازی شد. ایرانسل چهارشنبه اول مرداد 1399 به‌طور رسمی خبر راه‌اندازی نسل پنجم تلفن همراه به عنوان یک تحول بزرگ حوزه دیجیتال معرفی کرد. ایرانسل به عنوان اولین و بزرگ‌ترین اپراتور دیجیتال ایران، پیش از این نیز در شهریورماه 1396، نخستین آزمایش شبکۀ 5G در ایران را انجام داده و نمونه‌ای از شبکۀ کامل (End to End) نسل پنج، شامل هستۀ شبکه و رادیو را آزمایش کرده بود. در ادامه این شرکت موفق شد دومین سایت نسل پنجم را در ساختمان مرکزی خود راه‌اندازی کند. ایرانسل با هدف توسعۀ دولت همراه و ارتقای سطح کیفی دسترسی به زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، هم‌راستا با سیاست‌های ابلاغ شده در قانون برنامۀ پنج‌سالۀ ششم توسعه و نیز راهبردهای خود به عنوان یک اپراتور دیجیتال، از جمله کمک به شرکت‌های فعال در جهت تسریع در رشد و حمایت و پشتیبانی جدی از کسب‌وکارهای نوپای اینترنتی از آغاز تا ورود به بازار، توسعۀ کمی و کیفی شبکه دیتا و حفظ و بهبود جایگاه فعلی ایرانسل در این حوزه، توسعۀ شبکۀ ایرانسل به عنوان سریع‌ترین لایۀ دسترسی به شبکه ملی اطلاعات و استفاده حداکثری از بسترهای ایجاد شده در جهت رشد تولید محتوا و توسعه ارائه خدمات (پرداخت، آموزش، بهداشت، حمل و نقل و…)، نخستین سایت نسل پنجم تلفن همراه (5G) ایران را برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، راه‌اندازی کرده است.

ورود همراه اول به دنیای 5G

همراه اول اوایل مهرماه خبر از امضا تفاهم نامه چندجانبه برای ارائه اینترنت 5G داد. به گزارش اداره کل ارتباطات شرکت ارتباطات سیار ایران، مراسم رونمایی از کاربست های «5G» در ایران صبح روز یکشنبه 6 مهرماه در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با حضور بازیگران اصلی حوزه ICT و وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد. مهدی اخوان بهابادی مدیرعامل همراه اول در این مراسم با بیان اینکه فناوری «نسل پنجم تلفن همراه» دارای دو ویژگی کلیدی «تأخیر کمتر» و «سرعت بالاتر» است، اظهار کرد: حدود یک سال و نیم پیش تستی را در شبکه همراه اول برای سرعت بالای یک گیگابیت بر ثانیه داشتیم؛ بعد از مراسم با خودمان فکر کردیم اگر این فناوری به بهره‌برداری گسترده و تجاری برسد، چه موضوعاتی حادث خواهد شد و پیامدهای آن چه خواهد بود. وی ادامه داد: اولین موضوع «مصرف ترافیک» و سپس مقوله محتواست. زمانیکه ترافیک مصرفی مردم ظرف یک سال با رشد 80 درصدی مواجه می‌شود، جایی در کشور باید باشد که درباره نحوه ورود به نظام محتوایی، فکر کند. اخوان بهابادی با اشاره به اینکه اپراتورها تنها بستر ترافیکی را در اختیار دارند و نقشی در نظام محتوایی ندارند و تنها وزارت ارتباطات است که فناوری نسل پنجم را پیگیری می‌کند، از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درخواست کرد همچون گذشته در شورای عالی فضای مجازی پیگیر مشخص شدن متولی بحث محتوا در کشور باشد. وی خاطر نشان کرد: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به عنوان وزارتخانه‌ای تخصصی، باید به موقع چاره‌اندیشی و پیش‌بینی کند تا با علم به موضوع نسل پنجم ورود کنیم و این را هم در نظر داشته باشیم که اغلب حوزه‌های محتوایی به موقع واکنش نشان نمی‌دهند. اخوان بهابادی با تأکید بر اینکه در همراه اول مقوله بومی‌سازی را به صورت جدی دنبال می‌کنیم، ابراز کرد: ما در همراه اول مصمم هستیم، تحقیقات، توسعه و طراحی مقولات مرتبط با نسل5 را با ظرفیت دانشگاهی پیش ببریم. اخوان بهابادی در این مراسم نوید داد بزودی اولین نودهای 5G شبکه همراه اول در دانشگاه‌های تهران، صنعتی شریف و علوم پزشکی شهید بهشتی راه اندازی می شود.در این مراسم همراه اول به عنوان اپراتور پیشرو که از سال 1396 کاربست های نسل پنجم تلفن همراه در ایران را شروع کرده با امضای سه تفاهم نامه همکاری اقدامات خود برای ارائه خدمات مبتنی بر 5Gدر ایران را عملا آغاز کرد. تفاهم‌نامه نخست که به صورت چهارجانبه بین همراه اول، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و معاونت علمی ریاست جمهوری و دبیر ستاد توسعه فناوری‌های دیجیتال به امضا رسید، در حوزه «5G،IoT و هوش مصنوعی» با موضوع حمل‌ونقل هوشمند، سلامت هوشمند، شهر هوشمند، انرژی و صنعت و معدن بود. تفاهم‌نامه دوم نیز چهارجانبه و بین همراه اول، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و دانشگاه‌های صنعتی شریف و تهران با هدف توسعه فناوری‌ها، محصولات و راهکارهای حوزه شبکه‌های مخابراتی نسل‌های پنجم و آینده بود. آخرین تفاهم‌نامه به شکل چهارجانبه بین همراه اول، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و معاونت علمی ریاست جمهوری با تأکید بر توسعه راهکارها و خدمات مبتنی بر شبکه 5G در مقوله‌های سلامت و پزشکی هوشمند، جراحی – پزشکی – مانیتورینگ از راه دور منعقد شد.

تجاری‌سازی 5G در ایران ممکن است تا سال 1402 به طول بیانجامد

بیژن عباسی آرند مدیر عامل ایرانسل در حاشیه مراسم رونمایی از سایت ۵G ساختمان مرکزی ایرانسل در جمع خبرنگاران، اعلام کرد: وقتی بحث شهر هوشمند، سلامت از راه دور و خودروی خودران را می‌کنیم نیازمند زیرساخت‌هایی است که بتواند ارتباط را فراهم کند و پلت‌فرم‌هایی روی این زیرساخت‌ها به مردم خدمت بدهد که یکی از ویژگی‌های نسل ۵ امکان در اختیار گذاشتن سرعت بالاست. وی گفت: با نسل پنجم بازی‌های آنلاین با تأخیر کمتر و سرعت بیشتر انجام می‌شود. مدیر عامل ایرانسل افزود: این نسل جدید را بیشتر در گام نخست در مراکز صنعتی دانشگاهی به کار خواهیم بست که هم اکنون در اغلب کشور‌های دنیا به سمت این نسل جدید رفته اند و در میان کشور‌های منطقه؛ ترکیه، امارات، بحرین و عربستان از مدتی پیش ورود کردند. عباسی آرند در پاسخ به سوالی مبنی بر این که چه زمانی این فناوری جدید در همه شهر‌ها توسعه پیدا می‌کند؟ گفت: هنوز گوشی‌های ۵G و مودم کم است و باید چند سالی فرصت داد و فکر می‌کنم تا سال ۱۴۰۲ تجاری شود. وی افزود: در زمینه ساخت مودم مشارکت‌های خوبی از شرکت‌های دانش بنیان و در ادامه می‌توانیم با کسانی که در حوزه بازی فعالند برای تولید محتوا و ایجاد بازی مشارکت کنیم. مدیر عامل ایرانسل درباره فرکانس مورد نیاز برای این نسل از اینترنت گفت: ما جا‌هایی برای تأمین این فرکانس در مضیقه هستیم و جا‌هایی هم ظرفیت فرکانسی وجود دارد که می‌توان از آن استفاده بهینه کرد و وزارت ارتباطات به دنبال پیدا کردن بهترین روش برای مدیریت فرکانسی است. عباسی آرند افزود: در نسل ۵G فرکانس ۲۷ تا ۲۸ گیگاهرتز مدنظر است و ما در این دامنه؛ محدودیت کمتری خواهیم داشت.

 اینترنت نسل ۵ در گام نخست مراکز تحقیقاتی را تحت پوشش قرار می‌دهد

مدیرعامل ایرانسل گفت: در گام نخست تلاش می‌کنیم ۵G در مراکز تحقیقاتی خدمت بدهد و هرزمان سیاست وزارت ارتباطات درباره مدیریت فرکانس نهایی شد این فناوری در سطح شهر توسعه می‌یابد. بیژن عباسی آرند در حاشیه مراسم رونمایی از سایت ۵G ساختمان مرکزی ایرانسل در نشستی خبری در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی درباره فرکانس‌های مورد نیاز برای نسل پنجم اینترنت افزود: در واقع سه ناحیه فرکانسی به این نسل از فناوری اختصاص پیدا می‌کند و در کشور ما در سازمان تنظیم مقررات رادیویی نحوه مدیریت فرکانس نهایی می‌شود و متناسب با مدیریت فرکانس در این سازمان بحث تخصیص فرکانس خاص به نسل پنج رخ می‌دهد. ما مرحله آزمایشی را بر اساس فرکانس ۳ هزار و ۵۰۰ انجام دادیم و اگر بخواهد این فناوری در سطح عموم توسعه پیدا کند وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات باید فرکانس را ابلاغ کند. عباسی آرند گفت: توسعه این نسل جدید سرمایه گذاری سنگینی می‌خواهد که حداقل چند سال طول می‌کشد، اما براساس تجربه برخی کشور‌ها می‌توانند اپراتور‌ها باهم سرمایه گذاری مشترک داشته باشند که وزارت ارتباطات در این زمینه ایده‌هایی را دارد وهر زمان اعلام شود اپراتور‌ها می‌توانند متناسب با آن مشارکت کنند. وی حرکت ایرانسل از دیتا به دیجیتال را ضروری خواند و گفت: ما باید زیرساخت‌هایی را فراهم کنیم که کسب و کار دیجیتال توسعه پیدا کند و یکی از این زیرساخت‌ها همین ۵G است و توسعه شهر و سلامت هوشمند و اتومبیل‌های خودران منوط به توسعه همین نسل‌های جدید است. عباسی آرند درباره آخرین پیشرفت‌های ایران در ساخت مودم گفت: در ۲ سال اخیر توجه زیادی به این موضوع شد و همکاران ما در وزارت صمت حمایت خوبی کردند و ما هم در اپراتور‌ها از شرکت‌های دانش بنیان حمایت کردیم، نسخه اولیه این مودم به همت شرکت‌های دانش بنیان ساخته شده که جواب هم داده است و این مودم فعلا در مراکز صنعتی و تحقیقاتی به کار گرفته می‌شود.

کاربردهای 5G در زندگی روزمره

بر اساس استانداردهای 3GPP در نسل پنجم، شاخص‌هایی نظیر میانگین سرعت، حداکثر سرعت، ظرفیت شبکه، بهره‌وری طیف، بهره‌وری مصرف انرژی، تحرک و کاهش ضریب تأخیر، استانداردهایی دارند که نسل چهارم توانایی دست‌یابی به آنها را نداشته است. شبکه نسل پنج تلفن همراه (5G)، دارای مزایایی نظیر سرعت بیشتر، تأخیر کمتر، تعداد و تراکم کاربر بالاتر و شبکه پایدارتر است که این مزایا، منجر به مدیریت خدمات حیاتی، دستیابی به پهن باند سریعتر در همه جا و بهره‌گیری از اینترنت اشیای انبوه می‌شود.

این تکنولوژی می‌تواند در خصوص مواردی چون بهداشت و سلامت، دولت همراه، کشاورزی، حمل و نقل، انرژی و مسائل مالی راهگشا باشد و پیش‌بینی می‌شود که در آیندۀ نزدیک، 5G اثر قابل توجهی بر اقتصاد جهان داشته باشد.

فناوری 5G ضمن افزایش سرعت و کیفیت خدمات دیجیتال، ارائۀ خدمات جدید و کاهش شکاف دیجیتالی بین شهرها و مناطق کم برخوردار و محروم را در پی دارد. با استفاده از این فناوری می‌توان با ایجاد زیرساخت‌های لازم، برای ارائۀ خدماتی مانند جراحی از راه دور، دسترسی به محتوای با کیفیت (4K)، توسعۀ خدمات شهر هوشمند و خدمات مبتنی بر فناوری اینترنت اشیا، استفاده از هوش مصنوعی برای کمک به بهره‌وری تولید و مدیریت مصرف انرژی در کشاورزی اقدام کرد.